MARÍA SOLIÑA, BRUXA DE CANGAS

En 1972 celebrouse por primeira vez o Congreso Nacional de Bruxoloxía, posteriormente apareceron as investigacións de Bernardo Barreiro, en 1885, con numerosos casos de bruxas. Barreiro tivo o honor de ser prologado polo alto poeta Curros Enriquez coa súa investigación de María Soliña, muller de larga e continuada desgraza que viviu en Cangas entre os século XVI e XVII e aínda que se enfrontou ao Santo Oficio. Data o proceso de María Soliña do ano 1621, cando a suposta bruxa era xa unha anciá de 62 anos. Toda a súa existencia transcorrera en Cangas e gozou de boa familia ata que a desgraza centrouse nela. Así, aínda que se dixo que a anciá era bruxa de toda a vida e certo que ata o momento de caer nas mans de Santo Oficio quenes contra ela reiteradamente testificaron que a tiñan por muller cristiá, honrada e respetuosa coa fe e cumpridora dos seus sacramentos.

María estaba casado con Pepe Barba,  pescador, que tiña un fillo. Ambos, co irmán de María, chamado Antonio, andaban na mar, traballo co que gañaban o sustento e ata aforraron diñeiro co que se permitiron dispoñer dunha facenda regular.

Así marchaban cando veu a vila unha gran desgraza, o 4 de decembro de 1617, según se constatan nalgúns documentos, entrou na bahía viguesa unha escadra de once navíos de corsarios turcos, que fondearon próximos as illas Cies, tentando un desembarco de dano e rapiña. Catro días despois, en San Pedro de Domaio, ao rachar a alba de aquel venres fatal.

As xentes mariñeiras, as ordes dos capitáns Pedro Costas Franco e Pedro Bermudez de Soto e do alférez Domingo Pérez Hurtado, aprestáronse a defensa. Pero o seus medios eran tan escasos fronte a los dos seus opoñentes que no les quedo outra solución que a subida aos montes próximos o saldo de sete mortos sobre a ensangrentadas areas la praia, entre eles Pedro Barba, o marido de María Soliña e Antonio, o irmán de viúva.

A piratería quemou a parroquia de Domaio e navegou ata situarse fronte a Cangas, que bombardeou toda a noite. A maña seguinte. Mais dun millar de turcos desembarcaron en Rodeira, e rápido adueñaronse da vila, tras causar mortes como a do fillo de María. Así, Cangas, porto aberto e sen artillería de defensa foi presa fácil para os turcos que prenderon foto as colegiata, destrozaron imaxes e arremeteron contra o santo Cristo titular da vila que milagrosamente non ardeu, por mais que os infieis lle arrimaban as súas teas destrutoras.

O memorias redactado a consecuencia de tan tremendo desastre die que os piratas queimaron mais de cento cincuenta casa que eran as mellores de Cangas, entre elas a de María Soliña que quedou en completo desamparo.

Xa debía ser a vila obxecto de interés para o Santo Oficio, posto que o mesmo memorial da cita entre as vítimas mortas da piratería.

Anciá e sen quen lle gañara o sustento, María Soliña comezou a recorrer os camiños do Morrazo, mendigando de porta e porta. Agotada e famélica, o seu aspecto chegou a ser lastimoso. Tanto, que para o pobo cobrou a aparencia de bruxa.

Iniciouse contra ela a instrución dun proceso que había de durar catro anos, xa que desde ese momento seria consideraba unha bruxa, moitos testificaron que sempre fora unha bruxa. Incluso unha das declaracións di que sospeitando que María facíalle mal de ollo a esposa do testigo, que polas noites encontrábase sen sosego e con falta de respiración, recriminándolle isto a anciá e ameazándoa de morte se non cesaba cos seus hechizos, María contestou que esta noite ía virlle mal mais agudo a embrullada. E que, a suposta vítima pasou horas en pe, arrimada, tesa como unha estatua e sen sequera pronuncia palabra.

A anciá confesou que tiña poderes extraordinarios que exercitaba facía mais de tres anos, o home insistiu en levar a María a súa casa, onde escondeu a xentes que puideran escoitar o que a bruxa dixera, e que María lle dixo que se tiña que dar ó demo e despois ela lle conduciría de noite ata unha fonde onde se reunían todas as adoradas de Satanás.

Os testigos ocultos, ante o Santo Oficio, confirmando todo o que oíran e outras cousas referidas a xerarquías demaniais.

María Soliña foi apresada tras outras probas conta ela e sometida ao tormento polo Santo Oficio, declarárona bruxa desde facía xa, mais de vintacinco años e por haber renegado de Deus ao ter pactos co Diablo.

No sumario do seu procesos atribúenselle crimes, confesados antes a imposibilidades de resistir a dor da tortura a que foi sometida, medio enloquecida polos sufrimentos, apenas podía razoar e os seus desvaríos foron utilizados para dicir dela o ser maligno que era.

María repetiu, obsesionada, o seu arrepentimento de canto había confesando e pediu misericordia para os seis extravíos, o Tribunal, compadecido votou para a muller  “incompletun tormentorum”, obrigada a abxurar das súas imaxinarias conviccións, desde a vergoña da súa desnudez na que se lle expuxera. A condearon a confiscación de rodos os seus bens, o cal non foi imposible, porque non tiña ningún.

Pouco despois debía a súa ultima mala vida María faleceu. Ninguén sabe onde foi enterrada María Soliña, aínda que probablemente fora das cousas sagradas, por Cangas aínda se di “Soliña, y non de Deus” invocando a suposta bruxa.